 
       
      | Bieżący numer
			Archiwum
		
				Filmy
				Artykuły w druku
				O czasopiśmie
				Suplementy
					Rada naukowa
				Recenzenci
				Bazy indeksacyjne
		
			
					Prenumerata
				Kontakt
				Zasady publikacji prac
	             Opłaty publikacyjne
     			Standardy etyczne i procedury Panel Redakcyjny Zgłaszanie i recenzowanie prac online | 
		2/2025
	 vol. 127 streszczenie artykułu: Artykuł oryginalny Pierwsze doświadczenia z terapią genową woretygenem neparwowekiem (Luxturna) w Polsce: analiza grupy 4 pacjentów z biallelicznymi mutacjami genu RPE65
	
	             Marcin  Stopa
	         1 , 
	             Zuzanna  Niedziela-Schwartz
	         1 , 
	             Martyna  Mieszczak
	         1 , 
	             Piotr  Rakowicz
	         1 , 
	             Maciej  Krawczyński
	         2, 3 
 KLINIKA OCZNA 2025, 127, 2: 71-79 Data publikacji online: 2025/06/23 
	Pełna treść artykułu
	
	
	
	Pobierz cytowanie
 ENWEndNote BIBJabRef, Mendeley RISPapers, Reference Manager, RefWorks, Zotero AMA APA Chicago Harvard MLA Vancouver 
Cel pracy Przedstawienie wyników terapii genowej woretygenem neparwowekiem (Luxturna) u czterech pierwszych polskich pacjentów z biallelicznymi mutacjami genu RPE65 powodującymi dziedziczne dystrofie siatkówki (IRD). Materiał i metody Czworo pacjentów (n = 4 oczu) z genetycznie potwierdzonymi biallelicznymi mutacjami genu RPE65 poddano leczeniu pojedynczym podsiatkówkowym wstrzyknięciem woretygenu neparwoweku. Do analizy włączono pacjentów z rozpoznaniem wrodzonej ślepoty Lebera (LCA) oraz retinitis pigmentosa (RP), którzy spełniali dodatkowo kryteria kwalifikacyjne oparte na wynikach badań obrazowych (OCT) oraz perymetrycznych. Oceny przed leczeniem i po leczeniu obejmowały najlepszą skorygowaną ostrość wzroku (BCVA, logMAR), badanie pola widzenia metodą Goldmanna (VF), Test mobilności przy różnych poziomach luminancji (MLMT). Wizyty kontrolne odbywały się po 1 i 7 dniach, 1, 3 (n = 4 oczy), 6 (n = 3 oczu) i 12 miesiącach (n = 2 oczu), 18 miesiącach (n = 2 oczu) i 42 miesiącach (n = 1 oko) po iniekcji. Wyniki Podsiatkówkowe wstrzyknięcie przeprowadzono bez powikłań śródoperacyjnych we wszystkich przypadkach. Zaobserwowano zróżnicowaną odpowiedź w zakresie BCVA, od poprawy po stabilizację lub nieznaczne pogorszenie. U pacjenta P3 (RP) odnotowano największą poprawę z 0,3 do 0,12 logMAR po 6 miesiącach. Dodatkowo u wszystkich pacjentów obserwowano polepszenie parametrów pola widzenia oraz poprawę zdolności nawigacyjnych ocenianych MLMT. Wnioski Wstępne doświadczenia z terapią genową woretygenem neparwowekiem u polskich pacjentów z mutacjami genu RPE65 są zgodne z wcześniejszymi badaniami klinicznymi, wykazując potencjał tej terapii do poprawy funkcji wzrokowych i jakości życia, ale także przejawiając zmienność odpowiedzi. Terapia genowa stanowi znaczący postęp w leczeniu tych rzadkich, genetycznych chorób siatkówki. Introduction Presentation of the results of gene therapy with voretigene neparvovec (Luxturna) in the first four Polish patients with biallelic RPE65 gene mutations causing inherited retinal dystrophies (IRDs). Material and methods Four patients (n = 4 eyes) with genetically confirmed biallelic mutations in the RPE65 gene underwent treatment with a single subretinal injection of voretigene neparvovec. The analysis included patients diagnosed with Leber congenital amaurosis (LCA) and retinitis pigmentosa (RP) who additionally met the eligibility criteria based on imaging (OCT) results and perimetry tests. Assessments before and after treatment included best-corrected visual acuity (BCVA, logMAR), visual field testing using Goldmann perimetry (VF), and a mobility test conducted at various luminance levels (Multi-Luminance Mobility Test, MLMT). Follow-up visits were conducted at 1 and 7 days, 1 and 3 months (n = 4 eyes), 6 months (n = 3 eyes), 12 months (n = 2 eyes), 18 months (n = 2 eyes), and 42 months (n = 1 eye) after the injection. Results The subretinal injections proceeded without intraoperative complications in all cases. A varied response in BCVA was observed, ranging from improvement to stabilization or slight deterioration. In patient P3 (RP), the greatest improvement was observed, with BCVA increasing from 0.3 to 0.12 logMAR after 6 months. Additionally, all patients showed improvement in visual field parameters and enhanced navigational abilities as assessed by the MLMT. Conclusions Early experiences with voretigene neparvovec gene therapy in Polish patients with RPE65 gene mutations align with previous clinical studies, demonstrating the therapy’s potential to improve visual function and quality of life, while also revealing variability in treatment response. Gene therapy represents a significant advancement in the treatment of these rare, genetic retinal diseases. słowa kluczowe: RPE65, wrodzona ślepota Lebera, zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, woretygen neparwowek, Lux- turna, iniekcja podsiatkówkowa |